Wada zgryzu to zaburzenie w budowie i czynnościach narządów jamy ustnej. Dotykają one dzieci od najmłodszych lat, a ich szybkie rozpoznanie pozwala zahamować zaburzenie i uniknąć jego dalszych konsekwencji.

• Wady zgryzu zaburzają oddychanie, odcinanie kęsów, żucie, połykanie i mowę
• Badania przeprowadzone u dzieci w wieku 7-18 lat wykazały występowanie wad zgryzu u 43-80% badanych

Profilaktyka ortodontyczna powinna zacząć się już od urodzenia. W pierwszym roku życia sen jest podstawą funkcjonowania niemowlęcia, dlatego ważne jest prawidłowe ułożenie dziecka do snu i karmienia, a mianowicie zbyt wysokie ułożenie głowy powoduje przesuwanie się żuchwy i języka do przodu, sprzyjając powstawaniu wad doprzednich (bródka wysunięta do przodu), natomiast głowa odgięta zbytnio do tyłu powoduje powstanie wad dotylnych – żuchwa z językiem przesuwa się do tyłu, usta pozostają otwarte.

Podczas karmienia piersią powinno trzymać się dziecko pod ukosem, tak aby kąt pomiędzy podłożem, a dzieckiem wynosił 40-45 stopni, dzięki temu pozycja żuchwy jest wysunięta, a wszystkie mięśnie współpracują podczas ssania – co sprzyja wyrównaniu fizjologicznego tyłożuchwia.

Ważne jest, aby dziecko po wyrżnięciu się pierwszego zęba regularnie chodziło na wizyty kontrolne do lekarza dentysty – w razie potrzeby zauważy on tworzącą się wadę i skieruje malucha do ortodonty.

Profilaktyka

Podstawą do uniknięcia wad zgryzu jest ochrona zębów przed próchnicą – czyli regularne szczotkowanie pod nadzorem rodzica (nawet do 11 r.ż). Próchnica niszcząc zęby mleczne powoduje, że czasem należy je usunąć, a to z kolei wpływa na nieprawidłowe ustawienie w przyszłości zębów stałych.

Ssanie smoczka, palca, warg, policzków, obgryzanie paznokci i zgrzytanie zębami to parafunkcje, które należy zlikwidować, aby uniknąć wad zgryzu. Długotrwałe ssanie smoczka czy picie z butelki powoduje zgryz otwarty – obserwowana jest widoczna przerwa między zębami górnymi a dolnymi; maluch nie domyka ust, jego twarz jest długa, występują problemy z seplenieniem.

Ograniczenie cukru w diecie spowoduje mniejsze ryzyko próchnicy – a co za tym idzie zredukuje możliwość wad zgryzu powstających przy usunięciu lub maksymalnym zniszczeniu zębów mlecznych – zęby stałe mogą prawidłowo się wyrzynać.

Do codziennej higieny dobrze jest używać szczoteczki elektrycznej, która jak wskazują badania usuwa najlepiej płytkę bakteryjną i osad;

• Przy wadach zgryzu gdzie występują stłoczenia, zęby zachodzą na siebie i są ustawione ciasno w łuku zębowym higiena jest utrudniona, dlatego należy szczotkować zęby dokładnie dwa razy dziennie po minimum 3 minuty, nitkować raz dziennie wieczorem przed myciem, idealnie sprawdzi się także irygator
• Nie zapominajmy też o języku – zawsze po szczotkowaniu należy go umyć a jamę ustną przepłukać płynem np. Listerine bez alkoholu

Higiena u osób z wadami zgryzu jest bardzo ważna, ponieważ układ zębów sprzyja rozwojowi próchnicy, szczególnie pomiędzy zębami, jej utrzymanie na wysokim poziomie wspomaga planowane leczenie ortodontyczne.

Podsumowując, aby uniknąć wad zgryzu należy świadomie podejść do wizyt kontrolnych w gabinecie stomatologicznym. Wiele rozpoczynających się wad u dzieci jesteśmy w stanie zahamować i uniknąć ich konsekwencji.